Welociraptor

Welociraptor to niewielki teropod z rodziny dromeozaurów. Jego szczątki odnaleziono po raz pierwszy na pustyni Gobi. Był drapieżnikiem dwunożnym, ale pod względem wyglądu bardziej przypominał ptaka niż gada. Żył w epoce później kredy.

Historia odkryć Welociraptora

Czaszka Welociraptora (fot. Ryan Somma / Modifications by Crotalus horridus, CC BY-SA 2.0)

Na samym początku warto wyjaśnić, co dokładnie znaczy nazwa rodzajowa welociraptor. Tłumacząc z języka łacińskiego – „velociraptor” (od słów velox – szybki i raptor – złodziej), to dosłownie „szybki złodziej”. Dinozaur ten, którego istnienie przypada na czas od 83 do 72 milionów lat temu, zaliczany jest do teropodów, podrzędu należącego do rzędu dinozaurów gadziomiednicznych. Obecnie wyróżnia się dwa gatunki rodzaju Velociraptor: Velociraptor mongoliensis oraz V. osmolskae (epitet gatunkowy nadano na cześć prof. Halszki Osmólskiej (1930-2008) – wybitnej polskiej badaczki dinozaurów). Naukowcy są zgodni, co do tego, że ten drapieżnik żył na terenach obecnej pustyni Gobi, drugiej co do wielkości pustyni świata, zaraz po Saharze. Gobi położona jest na terenie południowej Mongolii i północnych Chin.

Na jego szczątki po raz pierwszy natrafiono w Mongolii w 1922 roku. Na podstawie zebranego materiału, szczegółową analizę przeprowadził Henry Fairfield Osborn – amerykański geolog oraz paleontolog. Poza odkryciem welociraptora, opisał on również tyranozaura.

W późniejszych latach udało się badaczom odnaleźć jeszcze na inne szczątki tego dinozaura. Na jeden z najsłynniejszych szkieletów welociraptora natrafiono w 1971 roku. Znajdował się on w pobliżu szkieletu roślinożernego protoceratopsa. Wiele wskazywało na to, że zginęły one w wyniku walki, jaką stoczyły pomiędzy sobą. Zebrane szczątki okrzyknięto skarbem narodowym Mongolii. W 2000 roku zapadła decyzja, aby ten okaz wypożyczyć do Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku.

Warto również wspomnieć, że podczas wspólnych prac geologów ze Stanów Zjednoczonych i Chin w latach 1988-1990, udało się odnaleźć szczątki wspomnianego drapieżnika w północnej części Chin. Jednak pozbawiony był on czaszki. Natomiast dziewięć lat później, grupa poszukiwawcza z Belgii i Chin odnalazła szczątki małego dinozaura z zachowaną większą częścią czaszki. Po przeprowadzeniu badań uznano, że to jeden z nowych gatunków, ale przynależny do rodzaju Velociraptor.

Welociraptor – Budowa

Welociraptor, dwunożny drapieżnik, który pod względem wyglądu bardziej przypominał ptaka, niż gada, mógł osiągnąć długość do 2 metrów i wagę do 20 kg. W porównaniu z innymi dinozaurami był on stosunkowo niewysoki – mierzył od 50 do 100 cm. Jego ciało było pokryte piórami puchowymi.

Dlaczego tego drapieżnika porównuje się do ptaka? Nie tylko z powodu jego niewielkiego jak na dinozaura rozmiaru. Miał typowe dla ptaków V- kształtne „widełki”, powstałe ze zrośnięcia obojczyków. Co więcej posiadał on również pióra, choć nie umożliwiały mu one latania. Na kości łokciowej tego zwierzęcia odkryto struktury odpowiadające wzgórkom współczesnych ptaków (to na nich osadzone są lotki). 

Co ciekawe, przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że mózg welociraptora był stosunkowo duży w proporcji do reszty całego ciała. W pysku miał małe, ale ostre i zakrzywione zęby (przyjmuje się, że mógł ich mieć nawet osiemdziesiąt), które potrafiły przeciąć skórę.

Jego szyja była krótka, ale zagięta lekko w kształt litery “S”. Długa dłoń uzbrojona była w trzy ostre pazury. Z kolei na każdej z trójpalczastych stóp, drapieżnik ten miał sierpowaty szpon o długości od 6 do 12 cm, który służył najprawdopodobniej do zadawania śmiertelnych ciosów. Jego nogi były przystosowane do szybkiego biegania.

Dość charakterystyczną budowę posiadał także ogon welociraptora. Szczegółowe badania wykazały, że niektóre wypustki i podpórki kręgów ogonowych były znacząco wydłużone. Miało to wpływ na zachowanie równowagi tego gada, m.in. podczas szybkiego biegu, czy przemieszczania się w terenie. Szacuje się, że ten drapieżnik mógł biegać z szybkością nawet 55 km/h.

Czym odżywiał się welociraptor?

Ten gatunek dinozaurów był mięsożerny. Aktywnie polował, choć nie gardził też padliną. W związku z tym, że welociraptor nie był dużym drapieżnikiem, aby przetrwać musiał atakować mniejsze albo zbliżone do niego rozmiarami zwierzęta – dinozaury porównywalne wielkością do niego. Na podstawie odkryć z 1971 roku, kiedy to szkielet welociraptora odnaleziono w pobliżu roślinożernego protoceratopsa, uznano, iż żywił się on również tym gatunkiem dinozaurów.

Zachowanie

Przez wiele lat uważano, iż welociraptor to dinozaur, który prowadził życie stadne. Jednak nigdy nie udało się potwierdzić słuszności tej teorii. Nie wiemy, czy żył w grupie, samotnie, czy w parach. Natomiast coraz częściej badacze uznają, iż był on dinozaurem – z resztą jak większość – stałocieplnym. Jako potwierdzenie tej tezy, wskazuje się upierzenie ciała, pokrewieństwo ze stałocieplnymi ptakami oraz aktywny tryb życia. Welociraptora zalicza się do grupy dinozaurów bardzo szybkich, drapieżnych, inteligentnych oraz wyróżniających się instynktem zdobywcy.