Apatozaur to jedno z największych zwierząt lądowych. Żył on ponad 150 milionów lat temu, czyli w okresie później jury, n terenach dziś leżących na kontynencie północnoamerykańskim. Nazwa „apatosaurus” znaczy dosłownie „oszukańczy (zwodniczy) jaszczur”. Określano go tak, ponieważ wykazywał on podobieństwo pod względem budowy, a dokładnie kości do morskiego gada mozazaura.
Klasyfikacja
Apatozaur to zauropod z rodziny diplodoków, która obejmuje największe zwierzęta, jakie żyły na ziemi. Do tej grupy zaliczane są takie zauropody jak: diplodok, superzaur oraz barozaur. Warto zaznaczyć, iż apatozaura zalicza się do rodziny dinozaurów Apatosaurinae, które wyróżniają się wśród innych diplodoków, masywniejszą budową ciała. Apatozaur był dinozaurem lądowym, który żywił się roślinami. Naukowcy zaliczają go do zauropodów średnich. Wiele wskazuje na to, że ten był atakowany i pożerany przez allozaury oraz torwozaury.
Historia odkryć
o raz pierwszy na szczątki apatozaura natrafiono w końcu XIX wieku, a dokładnie w 1877 roku, w późnojurajskich pokładach formacji Morrison (tereny współcześnie sąsiadujących ze sobą stanów Kolorado oraz Utah). Odkrył je i opisał amerykański paleontolog Othniel Charles Marsh. Należy jednak zaznaczyć, że ten wybitny naukowiec nie zbadał kompletnego szkieletu. W dodatku były to szczątki młodego przedstawiciela apatozaura. To niestety doprowadziło do wielu nieścisłości, które zostały wyjaśnione i potwierdzone dopiero w ostatnim dziesięcioleciu XXI wieku, a dokładnie w 2015 roku.
Othniel Charles Marsh szkielet dinozaur zaliczył do gatunku Apatosaurus ajax. W 1879 roku, czyli dwa lata po swoim pierwszym odkryciu naukowym, odnalazł szczątki większego dinozaura, którego ze względu na rozmiary, przypisał do nowego rodzaju zauropoda, czyli brontozaura (łac. Brontosaurus excelsus). Udało mu się nawet zrekonstruować cały szkielet.Przy rekonstrukcji popełniono bardzo poważny błąd – dopasowano do szkieletu pozaczaszkowego niewłaściwą czaszkę. W 1905 roku w takiej formie i bez świadomości błędu, wystawiono szkielet brontozaura w Muzeum Historii Naturalnej w Yale Peabody.
W pierwszych latach XX wieku, amerykański paleontolog Elmer Samuel Riggs porównał materiał odkrytego apatozaura oraz brontozaura. Wykazał, że te dinozaury mają wiele cech wspólnych. Mogło to oznaczać, iż przynależą do tego samego gatunku dinozaurów. W tej sytuacji Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej uznała, że brontozaur jest synonimem apatozaura.
Korygować błędy z przełomu XIX i XX wieku, zaczęto dopiero w latach 70 minionego stulecia. Dokonał tego dr John Mclntosha, który po przeprowadzeniu szczegółowych badań, wykazał że przyporządkowana przez Marsha czaszka jest niewłaściwa, a pozostałe elementy szkieletowe są pozostałością po dinozaurach należących do jednego rodzaju. Jednak najnowsze badania naukowe z 2015 roku, znów wywróciły ten obraz. Wykazały, iż taki dinozaur jak brontozaur naprawdę żył na świecie. Był on pod względem wagi o połowę lżejszy, niż apatozaur i krótszy, bo jego długość wynosiła maksymalnie 22 metry. Od tego czasu uznaje się oficjalnie apatozaura i brontozaura za osobne rodzaje.
Szkielet Apatozaura w Carnegie Museum. [Source: Tadek Kurpaski from London, Poland Derivative: User:MathKnight, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons]
Budowa
Nie da się ukryć, że apatozaur wyróżniał się wśród dinozaurów pod względem budowy. Poruszał się na czterech nogach, które przypominały dość masywne słupy lub kolumny. Kończyny były uzbrojone w cztery pazury – jeden duży i trzy mniejsze. Warto odnotować, iż tylne nogi miał nieco dłuższe od przednich. To akurat odróżniało go od brachiozaura. Długość jego ciała wahała się od 20 do nawet 26 metrów. Całkowitą jego wagę szacuje się na około 30 ton.
Ponadto, apatozaur wyróżniał się bardzo długą, ruchliwą szyją oraz ogonem, który przypominał bicz (był dość cienki). Badacze są zgodni, co do tego, że mógł on służyć apatozaurowi do obrony przed drapieżnikami. Dźwięk, jaki można było usłyszeć podczas „strzelania”, przekraczał 200 decybeli. Głowa tego konkretnego dinozaura była mała w porównaniu do całego ciała, ale za to dość szeroka.
Początkowe badania nad tym rodzajem dinozaurów dowodziły, że jego przedstawiciele prowadzili wodny tryb życia. Sądzono, że duża waga apatozaurów uniemożliwiała im funkcjonowanie na lądzie. W ostatnich latach potwierdzono jednoznacznie, że ten zauropod, ze względu na mało giętką szyję, żerował dość nisko nad ziemią. Ogon pełnił swego rodzaju przeciwwagę dla szyi.
Czym się odżywiał apatozaur?
Badacze są zgodni co do tego, iż apatozaur był dinozaurem roślinożernym. Budowa ciała sugeruje, że najprawdopodobniej żywił się roślinami niskopiennymi, m.in. paprociami. Badania prowadzone nad jego uzębieniem wskazują na spożywanie delikatniejszych części roślin. W związku z dużymi rozmiarami głowy, mógł zjadać jednorazowo wiele liści.
Jego szyja nie była zbyt giętka, więc mało prawdopodobne jest, aby potrafił ją wyprostować i pożerać liście z wysokich drzew.
