Wycieczki szkolne to nieodłączny element edukacji. Podczas wyjazdów uczniowie mogą poznawać świat poza murami szkoły, rozwijać swoje zainteresowania i integrować się z rówieśnikami. Jednak organizacja wycieczek klasowych wiąże się również z ogromną odpowiedzialnością organizatorów.
Jeśli planujesz wyjazd i chcesz mieć pewność, że wszystko przebiegnie bezpiecznie i zgodnie z prawem, koniecznie sprawdź, o czym musisz pamiętać. Ten artykuł to praktyczny przewodnik dla nauczycieli, rodziców i organizatorów wycieczek!
Spis treści:
- Jakie przepisy regulują bezpieczeństwo na wycieczkach szkolnych?
- Odpowiedzialność za wycieczkę
- Jakie zadania mają nauczyciele i opiekunowie podczas wycieczek szkolnych?
- Ilu opiekunów jest potrzebnych na wycieczce?
- Jakie są podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas wycieczek szkolnych?
- Jakie dokumenty są niezbędne do organizacji wycieczki szkolnej?
- Jakie są zasady dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego na wycieczkach szkolnych?
Jakie przepisy regulują bezpieczeństwo na wycieczkach szkolnych?
Bezpieczeństwo na wycieczkach szkolnych jest regulowane przede wszystkim przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 roku w sprawie organizacji krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. 2018 poz. 1055). Dokument ten szczegółowo określa, jak powinny być organizowane wycieczki dla dzieci, jakie są obowiązki szkoły oraz jakie wymagania muszą być spełnione, aby taka forma aktywności była bezpieczna i zgodna z prawem.
W przepisach znajduje się m.in. zapis o konieczności zapewnienia odpowiedniej liczby opiekunów, obowiązku przygotowania harmonogramu oraz programu wycieczki klasowej, a także o uzyskaniu pisemnej zgody rodziców na udział ucznia w wyjeździe. Rozporządzenie reguluje również obowiązek ubezpieczenia uczestników i prowadzenia dokumentacji wyjazdu.
Odpowiedzialność za wycieczkę
Za organizację i przebieg wycieczki szkolnej odpowiedzialność ponosi dyrektor szkoły. To on akceptuje plan wycieczki, wyznacza kierownika oraz podpisuje się pod listą opiekunów.
Kierownik wycieczki, którym zazwyczaj jest nauczyciel, odpowiada za organizację wyjazdu zgodnie z przepisami i dba o bezpieczeństwo uczestników. Musi m.in. opracować regulamin wycieczki, przygotować listę uczestników i plan trasy. Ponadto jest zobowiązany do zebrania zgód od rodziców i przekazania ich do dokumentacji szkolnej.
W razie wypadku, zaniedbań lub innych incydentów, odpowiedzialność ponosi szkoła, a dokładniej osoby, które pełniły funkcję organizatorów lub opiekunów. Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy zaangażowani w organizację wycieczek szkolnych mieli świadomość swoich obowiązków i byli do nich odpowiednio przygotowani.
Zobacz też: Co zabrać na wycieczkę szkolną? Jak spakować dziecko na wyjazd?
Jakie zadania mają nauczyciele i opiekunowie podczas wycieczek szkolnych?
Do podstawowych zadań opiekunów należą:
- kontrolowanie obecności uczestników,
- monitorowanie zachowania uczniów i reagowanie w sytuacjach niebezpiecznych,
- udzielanie pierwszej pomocy w razie potrzeby,
- czuwanie nad przestrzeganiem zasad regulaminu wycieczki,
- informowanie kierownika o wszelkich nieprawidłowościach.
Opiekunowie powinni być również przygotowani do działania w sytuacjach kryzysowych, takich jak nagłe pogorszenie pogody, problemy zdrowotne uczniów, sytuacje zagrażające bezpieczeństwu (np. zagubienie uczestnika). Dlatego dobrze jest, jeśli przynajmniej jedna osoba z kadry przeszła szkolenie z pierwszej pomocy.
Ilu opiekunów jest potrzebnych na wycieczce?
Zgodnie z rozporządzeniem MEN minimalna liczba opiekunów zależy od liczby uczestników oraz ich wieku. W przypadku wycieczek szkolnych krajowych obowiązują następujące zasady:
- dla uczniów klas I–III jeden opiekun na 10 dzieci,
- dla uczniów klas IV–VIII i szkół ponadpodstawowych jeden opiekun na 15 uczniów,
- w przypadku wycieczek zagranicznych liczba opiekunów powinna być zwiększona – zwykle zaleca się jednego opiekuna na 10 uczestników niezależnie od wieku.
W przypadku dzieci z niepełnosprawnościami konieczne jest indywidualne dostosowanie liczby opiekunów do ich potrzeb i zapewnienie dodatkowego wsparcia. Lepiej zapewnić większą liczbę opiekunów niż wymagana minimalna.
Jakie są podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas wycieczek szkolnych?
Aby wycieczki szkolne przebiegały bezpiecznie, muszą być przestrzegane podstawowe zasady:
- każda wycieczka klasowa musi mieć ustalony program i harmonogram,
- uczestnicy powinni być odpowiednio poinformowani o zasadach zachowania (np. w lesie, górach, muzeum),
- opiekunowie muszą mieć stały kontakt z kierownikiem wycieczki i innymi opiekunami,
- uczniowie muszą być podzieleni na mniejsze grupy, za które odpowiada konkretny opiekun,
- obowiązkowo trzeba mieć apteczkę pierwszej pomocy i numer alarmowy,
- uczniowie nie powinni oddalać się bez pozwolenia i zawsze muszą poruszać się w grupach,
- uczniowie powinni mieć przy sobie kartkę z danymi kontaktowymi do opiekunów oraz adresem zakwaterowania (w przypadku wycieczek kilkudniowych).
Jakie dokumenty są niezbędne do organizacji wycieczki szkolnej?
Organizacja wycieczki szkolnej wymaga zgromadzenia odpowiedniej dokumentacji. W jej skład wchodzą między innymi:
- karta wycieczki zawierająca szczegółowy program, termin, miejsce i cel wycieczki,
- lista uczestników z podziałem na grupy i przypisaniem opiekunów,
- zgody rodziców/opiekunów prawnych wymagane na każdy wyjazd poza teren szkoły,
- regulamin wycieczki określający zasady zachowania, obowiązki uczestników i konsekwencje ich łamania,
- potwierdzenia rezerwacji (np. noclegi, bilety, przewodnicy),
- ubezpieczenie NNW uczniów – szkoła ma obowiązek zapewnić ochronę ubezpieczeniową na czas trwania wycieczki.
Dobrą praktyką jest także przygotowanie kontaktów do lokalnych służb ratunkowych, placówek zdrowia oraz najbliższych komisariatów.
Sprawdź także: Wycieczka szkolna w Bałtowie
Jakie są zasady dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego na wycieczkach szkolnych?
Coraz większą wagę przykłada się do bezpieczeństwa zdrowotnego podczas wycieczek dla dzieci. Do podstawowych zasad należą sprawdzenie stanu zdrowia uczniów przed wyjazdem (informacje o alergiach, lekach, chorobach przewlekłych), zapewnienie dostępu do leków, jeśli są przyjmowane regularnie (np. inhalatory, insulina), przygotowanie opiekunów do reagowania na przypadki złego samopoczucia oraz dbanie o higienę (dostęp do wody pitnej, mycie rąk, środki dezynfekujące). Ważne jest również zabezpieczenie uczestników przed nadmiernym słońcem, zimnem lub deszczem poprzez odpowiedni ubiór i środki ochronne.
Jeśli wycieczka obejmuje kąpiele (np. w jeziorze, aquaparku), należy przestrzegać dodatkowych zasad, czyli korzystać wyłącznie z miejsc dozwolonych i zapewnić stały nadzór ratownika.
Podsumowując, wycieczki szkolne i wycieczki klasowe to niezwykle wartościowy element edukacji i wychowania. Dają możliwość poznawania świata, rozwijania pasji i integracji w grupie. Jednak tylko dobrze zorganizowana i bezpieczna wycieczka dla dzieci może spełniać te cele.
